در سال ۲۰۰۶ جف هاو نویسنده آمریکایی مجله وایرد با همکاری مارک رابینسون واژه جمع سپاری را طی مقاله ای با عنوان “طلوع جمع سپاری ” معرفی نمود. جمع سپاری (ترکیبی از دو کلمه جمعیت و برونسپاری) مبتنی بر پارادیمهای نوآوری باز و برونسپاری بوده و ابزاری برای جمع آوری ایده، تامین مالی و حل مساله برای مقاصد خاص میباشد.
جمع سپاری نوعی فعالیت مشارکتی آنلاین است که در آن یک فرد، یک سازمان، یک بنگاه غیر انتفاعی یا یک شرکت؛ انجام داوطلبانه یک وظیفه را از طریق یک فراخوان عمومی منعطف به گروهی از افراد با تعداد و دانش متنوع و نامتناجس واگذار می نماید. همیشه انجام این وظیفه که با پیچیدگی متفاوت همراه است(و جمعیت با آوردن کار، پول، دانش یا تجربه در آن مشارکت نماید) مستلزم سود ۲ جانبه میباشد. مشارکت کننده از برآورده شدن یک نیاز که می تواند اقتصادی، شناخت ]و معروفیت[ اجتماعی، عزت نفس یا توسعه مهارتهای شخصی باشد بهره مند می گردد و جمع سپار از مواهب آنچه مشارکت کننده به بنگاه آورده است (که نوع آن بسته به طبیعت وظیفه انجام شده دارد) بهره مند میگردد.
تفاوت جمع سپاری و نوآوری باز
جمع سپاری و نوآوری باز تکمیل وظیفه را در خارج از مرزهای سازمان انجام داده و مرزهای سازمان را به محدوده پیمانکار و یا افراد خارج سازمان گسترش می دهند. هر دو محصول توسعه تکنولوژی ارتباطات خصوصا اینترنت هستند و موانع فضا و زمان برای هر دو شکسته شده و افراد و منابعِ با کیفیت را بکار می گیرند. اما برونسپاری ارتباطات خالص استخدامی دارد و به افراد یا سازمانهای خاص (متخصصین) مرتبط میباشد در حالیکه در جمع سپاری افراد نامشخص می باشند.
برخی از روشهای جمع سپاری
آقای “هاو” نوع شناسی را ارایه می دهد که متمرکز بر ۱- خرد جمعی ۲- ایجاد جمع ۳- نظر سنجی و انتخاب جمعی ۴- تامین سرمایه توسط جمع میباشد:
۱– فراخوان جمعی: یک چالش خاص که اغلب با یک مسابقه و جایزه مالی همراه است به جمعیتی اعلان می شود. این مدل جمع سپاری الگوی کسب وکاری مبتنی بر وب است که ازطریق فراخوان عمومی و اینترنت بهترین استفاده را از افراد و ایده های آنان برده و در آخر به راه حلهای نوآورانه ای دست پیدا می کند. گاهی، افراد ایده های خود را ارسال می کنند و گاهی جمع در فرآیند انتخاب شرکت کرده و بهترین راه حل را انتخاب می کند. در این روش نتیجه نهایی متعلق به جمع سپار بوده و افراد در ازای مشارکت خویش پاداشهایی را دریافت می کنند.
۲- بارش فکری جمعی:یک جلسه زنده(برخط) طوفان فکری،که در آن تعامل بین شرکت کنندگان مهم است. اغلب یک شرکت از مشارکت کنندگان در خصوص کالای جدید یا ایده هایی برای خدمات بهتر استفاده می کند.
۳- تولید جمعی:که در آن جمعیتی یک محصول یا بانک اطلاعاتی را با یکدیگر تولید می کنند یا به ایجاد بازاری از مشارکتهای فردی می پردازنند.
۴- تامین مالی جمعی: به جای اوقات فراغت، تواناییها و دانش جمع؛ پول ذخیره(اضافه) آنها مورد استفاده قرار می گیرد. گرچه جمع آوری پول کم از افراد زیاد دارای تاریخچه زیادی در فعالیتهای خیرخواهانه و همکاریهای اجتماعی میباشد لیکن جمع سپاری این مدل را توسعه می دهد چراکه این پول توسط مصرف کنندگان سرمایه گذاری می گردد تا بازگشتی داشته باشد که اغلب مالی است و گاهی نیز نامشهود است (شناسایی شدن از طریق جامعه).
برخی از دلایل ظهور جمع سپاری
اولین دلیلی که “هاو” برای ظهور جمع سپاری بیان میدارد بهره برداری از اوقات فراغت است(هاو، ۲۰۰۸). افراد در زمان های فراغت یا زمان هایی که قسمتی از کارشان در نظر گرفته نمی شود فرصت بیشتری برای انجام کارهایی که به تولید اقتصادی منجر می شود پیدا می کنند.
توسعه دوم نرم افزارهای منبع باز میباشد و روند بازار این نرم افزارها باعث شد که بسیاری از کارآفرینان از این مدل برای کسب و کار خویش الهام بگیرند.
پیشرفت سوم دسترسی بیشتر به اطلاعات و هزینه رو به کاهش ابزار تولید آن است. آخرین پیشرفت، ظهور جوامع آنلاین است که در آن جمعی آنلاین سازماندهی می گردد. در مجموع در ادبیات جمع سپاری، اندیشمندان دلایل استفاده از جمع سپاری را مواردی چون ذیل دانسته اند.
- کاهش هزینه های بنگاه و کاهش زمان ایجاد محصول،
- ایجاد ارزش برای شرکت،
- پذیرش بهتر از سوی مشتریان
- افزایش ادراک مشتریان از محصولات جدید،
- ایجاد سرمایه (درحالت تامین مالی جمعی)،
- حل مسائل از سوی جمع ،کارآتر از حل مسائل از سوی فرد است،
- دریافت سیگنال های وجود تقاضا در خصوص محصولاتی که قصد ورود به بازار دارند.
ادامه دارد…
نویسنده و گردآورنده: دکتر حمیدرضا حبیبی